Gisteren kwam mij een nieuw initiatief op Twitter en internet onder ogen. Hé, leuk, dacht ik, een actie tegen de verloedering van de maatschappij, maar dan positief gebracht. Maar tegelijk aarzelde ik om meteen de actie te ondersteunen. Zoals ik in bijna alles probeer ik niet primair te reageren, maar eerst even te wikken en wegen. Een bezonnen, soms wijze, maar voor buitenstaanders niet altijd te begrijpen eigenschap. Waarom ga je niet af op je eerste indruk, waarom geef je niet meteen een mening ergens over? Waarom hou je je op de vlakte? Waarom ben je altijd zo kritisch?
Ik heb het over het initiatief om vanaf 1-1-2012 allemaal een maand lang bewust vriendelijk te zijn tegen elkaar. Zie de website
Benvriendelijk.nl waar het een en ander wordt uitgelegd. Volg het op
Twitter of
Facebook.
Helder doel. Kun je als fatsoenlijk mens toch alleen maar achterstaan? Zeker als je om je heen kijkt, op straat, op televisie, de commentaren leest onder sommige krantenartikelen. Het onfatsoen waarneemt, het gescheld, gevit, gevloek. Korte lontjes ziet, gedrag in het verkeer, voortkomend uit stress, egoïsme of gewoon baasje-willen-spelen. Aankondigingen van bepaalde bizarre films ziet, waarin het hoofddoel is om mensen te schofferen, en zo hard en grof mogelijk te vloeken. Kaskrakers ... succes verzekerd.
En ja, ik ben christen, geloof in de manier, het voorbeeld, de leefwijze, de opdracht, de leefregel van Jezus. Kwaad met goed vergelden. De andere wang toekeren. De tweede mijl gaan. Bidden voor je vijanden, zelfs liefhebben, hoe onmogelijk dat ook lijkt. Elkaars voeten wassen in plaats van elkaars oren. Dienen. De minste willen zijn. Nederigheid beoefenen. Geven in plaats van nemen. De laatste plaats zoeken in plaats van de hoogste.
Toch ... betweter, eigenwijs, tegendraads als ik af en toe kan zijn, ik heb wat 'maren' getwitterd richting de initiatiefnemer(s). Nadat ik overigens eerst de 'volgen-knop' had aangeklikt ...
- Het initiatief waardeer ik. Bewustwording tegen de negativiteit, vuilspuiterij en korte lontjes. Maar waarom niet altijd?
- Bovendien, mensen die al vriendelijk zijn, zijn vaak te lief. Zij zouden juist wel wat meer op mogen staan, stem verheffen.
En jawel, het leuke van Twitter, er ontspon zich een korte discussie, die ik hier verder niet zal herhalen.
Waar het mij met name om ging is het feit, dat we ook te lief, te zacht, te soft kunnen zijn. Je hebt als individueel persoon een verantwoordelijkheid, daar is volgens mij de bergrede voor uitgesproken, hoe wij als mensen met elkaar onderling moeten gaan. De ander uitnemender achten dan jezelf, zoals Paulus dat later verwoord heeft. Zelf de minste willen zijn. Daarnaast heeft ook het aangestelde gezag, de overheid met name, met haar gezagsdragers, de rechtspraak, de opgelegde wetten die nageleefd dienen te worden, een eigen, andersoortige verantwoordelijkheid. Waarin we met name in Nederland nog wel eens zijn doorgeslagen. Losgeslagen. Verwaterd. Ik hoef maar het woord 'gedogen' te noemen, en iedereen weet wat ik bedoel. Wel wetten vaststellen, maar die niet controleren. En overtredingen niet of nauwelijks bestraffen. Softe aanpak. Polderen tot iedereen tevreden lijkt, maar de oorspronkelijke intentie verwaterd blijkt te zijn.
'Geen groter onrecht dan een te ver doorgevoerd recht.'
Als je nu kijkt naar de hufterigheid om je heen, de agressiviteit die hand over hand toeneemt, dan lijkt het alsof er steeds meer mensen zijn, die zich daar gewoon langsheen reppen, op weg naar een heel belangrijk doel, en zich er bewust niet mee bemoeien. Ze zien het, maar doen er niets aan. Het gaat niet om hen, ze zijn niet rechtstreeks betrokken. Of ze zijn wellicht bang zelf agressief benaderd te worden. Dus, je hebt daders, je hebt slachtoffers, en je hebt de zwijgende meerderheid.
Dat was een van de redenen van mijn hartenkreet op Twitter. Hou je niet afzijdig, maar doe iets, blijf niet werkeloos aan de kant staan, doe niet alsof je niets ziet. Sta op tegen onrecht, onfatsoen. Recht je rug. Verhef je stem. Een vuist omhoog tegen de hufterigheid.
Een andere insteek. Nog heftiger ingrijpend wellicht in een mensenleven, is het langdurig geweld en misbruik van mensen, zowel lichamelijk en geestelijk. Er zijn vaak naar buiten toe signalen afgegeven, die niet opgepakt, dan wel bewust of onbewust genegeerd worden. Kijk maar naar het misbruik wat binnen de Katholieke kerk kortgeleden in de publiciteit is gekomen, maar wat natuurlijk al veel langer heeft gespeeld. Er zijn mensen die dit geweten hebben, maar het bewust niet naar buiten hebben gebracht, bang voor een rel, bang voor imago-schade. Jammer dan, voor de slachtoffers. Geen mededogen. Met de mantel der liefde bedekt onrecht schreeuwt om vergelding en toepassing van recht. Zwijgen is ook een misdaad. Weten, en niet willen vertellen. En het woord 'vergeving' kan in sommige gevallen ook wel eens te snel worden aangereikt of voorgeschreven aan slachtoffers. Je moet daar wel aan toe zijn. Er is ook schade aangericht, die niet zo makkelijk is weg te wissen. Krassen op de ziel. En, ook belangrijk, is er bij de dader sprake van spijt, berouw, besef van de reikwijdte van de daad, de kneuzingen die bij de andere partij zijn aangebracht?
Of zie ik dat soms allemaal te zwart-wit?
En dan, als ik naar het leven van Jezus kijk, hoe Hij omging met mensen, dan waren er toch wel opvallende verschillen in Zijn benadering te zien. Mensen met problemen, handicaps, ziekten, zonden, Hij zag ze, ging naar hen toe, stelde ze vragen, waarvan Hij de antwoorden al wist, had belangstelling, genas, herstelde, veroordeelde niet. Inderdaad, een kwestie van zien, vriendelijkheid, helpen, niet veroordelen. De persoonlijke benadering. Maar Hij kon ook tekeer gaan tegen onrecht en dode vormen. Lees hoe Hij de verkopers en geldwisselaars de tempel uitranselde, omdat ze het huis van Zijn Vader tot een rovershol maakten. Verbaas je over de manier waarop Hij de Farizeeërs verbaal te lijf ging. 'Adderengebroed' en 'witgepleisterde graven'. Niet misselijk. Hij kon dus wel degelijk boos worden in plaats van liefdevol. Niet te zuinig.
Ook wij mogen daar een les uit trekken, lijkt me. Om pal te staan, heilig verontwaardigd, tekeer te gaan tegen onrecht. Wetten te gehoorzamen en na te leven. Maar ook op te staan tegen onrecht, negatief gedrag, laksheid, te snel oordelen, dode vormen, schijn van vroomheid, vermenging van hoge idealen met lagere driften, bedekken van zonden met de 'mantel der liefde'.
Misschien zijn wij als christenen wel te 'lief' geworden, te onzichtbaar, te in-onze-schulp-kruiperig, en moeten we meer tevoorschijn komen uit onze zuilen, uit onze gebouwen, uit onze veilige kaders, uit onze ivoren torens. De straat op, het café in, het land in.
Soms, als het nodig is, met spandoeken, met ons bekende vingertje.
Maar ook, natuurlijk, uiteraard, met het goddelijk bevel van liefde, genade, behulpzaamheid en vriendelijkheid. Wis en waarachtig. Daar geloof ik in, zeer zeker.
Daarom, ik steun het initiatief van de oproep tot vriendelijkheid. Te beginnen met een maand ... tot het eind van je leven, dat dan wel. Maar wel met de bovengenoemde nuance. Dat we ook oog hebben voor onrecht. Er iets aan zullen doen, voorzover in ons vermogen.
Want, liefde is niet zoetsappig. En vriendelijkheid is geen garantie voor een rustig leventje, zeker niet.
Maar liefde is wel een opdracht.
Hebt uw naaste lief als uzelf. (Matth. 19:19; 22:39; Mark 12:31; Lukas 10:27; Rom. 13:9; Gal. 5:14; Jakobus 2:8)
