Sow for yourself righteousness, reap the fruit of steadfast love; break up your fallow ground, for it is the time to seek the Lord, that He may come and rain salvation upon you (Hosea 10:12).

zondag 2 juni 2013

De leeg-van-rituelen ruimte

Soms loop je in de vakantie wel eens zomaar een katholieke kerk binnen en zie je een overweldigende hoeveelheid symbolen aanwezig in het stenen gebouw, dat eeuwen geleden is gebouwd. Ik heb het dan niet over de pracht en praal, maar over de symbolen die er staan en hangen, met de bedoeling ergens naar te verwijzen. 

Een altaar voor het offer, een biechtstoel voor vergeving, de kaarsen voor het licht, het kruis voor de dood van Jezus, de duif als geest. Achter het tastbare zit de verwijzing naar het diepere verborgen. Kenners weten de betekenis, achteloze bezoekers moet het vaak worden uitgelegd.

In de protestantse kerken gaat het veelal wat soberder aan toe, maar ook daar is het kruis of het Christus-symbool vaak aanwezig. Reden voor de soberheid is de nadruk op het gesproken woord in plaats van de rituelen. Vandaar ook de opengeslagen Bijbel op de kansel.

Soms zie je wel eens foto's, hoe mensen zelf zo'n hoekje in hun huis hebben ingericht, een bidplaats of een meditatieruimte, met kaarsen, bloemen, een kruis, een bidstoel of foto's van dierbaren.

De laatste jaren zie je ook gebeuren dat mensen, die geen binding hebben met een kerk, toch kiezen voor bepaalde rituelen en symbolen bij bijzondere, ingrijpende gebeurtenissen. Een gedachtenisplek, een herinneringsmonument, als een soort kanalisering van de eigen gevoelens van onmacht en verdriet.

Vanmorgen zag ik weer zo'n plaatje voorbij komen en vroeg mij af hoe ik zelf zo'n plek in zou richten, als ik de kans of mogelijkheid zou hebben, of wellicht de behoefte daaraan ineens zou voelen ...

Ik weet het echt niet. Ik heb het al snel weer gezien in katholieke kerken. En in protestantse kerken valt niets te zien. Iedereen zit daar in banken te kijken naar die éne man, die daar lichtelijk verhoogd staat te praten.

Meer ben ik onder de indruk van de stilte die in zo'n groot gebouw kan hangen, als er niemand is te zien. Als het licht op een bepaalde manier door de ramen naar binnen valt. De rust die dat uitstraalt. Uitnodigt om even te gaan zitten, alleen met eigen of zelfs helemaal geen gedachten.

Maar die stilte en rust, dat hoeft niet perse in een kerk te zijn. 
Wat mij betreft juist niet. 
Als ik in de natuur wandel, kan ik hetzelfde ervaren. 
Alles gaat zijn gang, het licht schijnt, de wind waait, het water stroomt en rimpelt, altijd in beweging. 
Alles groeit en bloeit, de vogels fluiten, insecten vliegen in het rond, koeien staan vredig te eten in de weilanden.

Die leeg-van-rituelen ruimte om mij heen werkt louterend. 
Een open hemel, met witte wolken boven mij. 
Het gras onder mijn voeten, aardser dan de aarde.
Frisse buitenlucht, adem in en uit.
Dichter bij het leven kan niet.

Het leert los te laten. 
Leeg te worden. 
Stil te zijn, zwijgend te wandelen naar verder. 
Stap voor stap.
Alle zintuigen op ontvangst.

Opgenomen in de natuur, de schepping.
Alles wat tastbaar is en zich laat ervaren.
Ontvankelijk voor kleur en licht, reuk en geluiden.

Het is mijn 'prayer-room', het bewustzijnshuis van leven, mijn verbinding tussen hemel en aarde.
Zonder woorden, zonder plan van aanpak, zonder bezigheden, maar wel alert en open-minded.

Omdat het tegelijk beeld is, of zo-je-wilt symbool, van al het hogere en diepere, waar we zo makkelijk aan voorbij kunnen lopen of leven.

Leven, in al zijn vormen en variatie, in bijna overdreven uitbundigheid.
Drukdoenerij van alle dieren, met eten, voeden, opvoeden, overleven, concurreren.
Ieder op zijn eigen wijze, het lied van zijn genen, de wijs van zijn bloed.
De gang van generaties.
De steeds andere wegen, van hard asfalt tot smalle strook hobbelige grond, tussen het hoge gras.
De vele gezichten van het vloeibare water langs het pad.

Maar ook kwetsbaarheid en eindigheid, doodlopende wegen, ja zelfs de dood is in al zijn schrilheid aanwezig. In de seizoenen, het eten en gegeten worden.

Vergezichten, onverwachte bochten, uitzicht naar boven, spreekwoordelijke bergen, soms heel even onverwachte ontmoetingen met andere mensen.

Die ruimte, die stilte, die leegheid, die tegelijk zo leeg kan maken en zo kan vullen, dat is mijn open-lucht-kathedraal, mijn contact met de hogere dimensies van het leven. Zij verbindt mijn hoofd met mijn hart, de aarde met de hemel, mijn mens-zijn met de God, die wacht en luistert. Ik voel mijn benen, mijn rug. Ik adem regelmaat in, omdat ik het nodig heb, lichamelijk te zijn, om zo beter of anders te kunnen geloven.

Het levert metaforen, als beeld, als verbinding, als ademtocht, als luisterlied, als zuchtjes wind, als open hart, vluchtige raakbaarheid, als laag-bij-de-grondse poëzie.

Ondanks, of misschien juist wel dankzij, de wisselingen in de seizoenen, de aankleding van het terrein, de sfeer, de weersomstandigheden, de lichtheid of de grijsheid van het licht en de hemel, de windstilte of het bulderen van de storm. 

Het verstilt.
Het vervoert.
Het verrukt.
Het vermoeit.
Het verlicht.
Het doet iets, hoe dan ook.

Gedreven zoek ik het op, telkens weer jaag ik ernaar, om alle overbodige woorden en gedachten kwijt te raken, te verstillen en te offeren. Om te wachten, geduldig en vertrouwend, op het leeg worden, ontdaan van alle waan en luchtigheid. 

Meer heb ik niet nodig.
Ruimte.
Leegte.
Stilte.
Een lang gebed, maar zonder woorden.
Met open ogen.
Een lege psalm.

kom dan
stilte
raak mij aan
in mijn bestaan

haal
uit mij
wat mij
beheerst

als ik
telkens
langs
de randen
van het leven
leef

leer mij
wachten
buigen
knielen

neem
mijn zwijgen
als een lied
van dank

ruil
mijn weten
in voor
voelen

richt 
mijn hart
op hoger
leer mij 
wachten
op de hoop

alsmaar
leger

immer
lichter

en steeds
dichter
bij de bron

Geen opmerkingen:

Een reactie posten