Er zijn van die dagen, vol uitbundig licht, als de warmte als een dikke, wollen deken om je heen valt, als het binnen niet uit te houden is van de opgesloten hitte, die geen kant meer uit kan, als je met een zonnebril op nog met toegeknepen ogen kijken moet, dat je hartgrondig gaat verlangen naar een zuchtje wind, een koel briesje, een verkoelende duik in welig water. Dat je op zoek gaat naar een plaatsje om te schuilen in de schaduw.
Licht is mooi. Warmte is prachtig. Allebei nodig voor leven en groei. Maar een beetje evenwicht is wel ideaal.
Waar licht is verdwijnt de duisternis. Dat is een wetmatigheid. Een natuurwet. Maar het gekke is, dat zodra er sprake is van direct licht, er ook schaduwen te voorschijn komen. Schaduwen om in te schuilen, die het teveel aan licht wegfilteren. Op grijze dagen zie je ze bijna niet, die schaduwen, verborgen achter evenwichtigheid vallen ze in het niet. Maar zodra de zon gaat schijnen worden de schaduwen dieper.
Op zonnige dagen ben je blij met een wolk voor de zon, ook al weet je dat het op de bovenwind varende kolommen zijn van waterdamp, want ze absorberen toch het licht, onttrekken jou aan de invloed van het directe zicht. Maar ook wolken die voor het oog zo smetteloos wit lijken, zijn slechts zichtbaar door het tekenen van de schaduwen aan de randen. Er ligt nuance in, tegendraadse lichtverdringing, verlopend van zachtgrijs tot inktzwart.
Als je fotografeert maak je daar gebruik van, het verhoogt het contrast. Soms leveren silhouetten raamwerken op die de aandacht naar het licht trekken. Soms brengen ze evenwicht in te lichte onderwerpen. Schaduwen hebben dus een functie. Door hun bestaan. Door hun werking. Door het contrast. Door hun nuchterheid en verkoelende ervaring.
Met enige voorzichtigheid kun je ook stellen dat dit ook zo voor het hele leven geldt. Het gaat niet altijd om de uitzichten op de toppen van spreekwoordelijke bergen, om de zonovergoten dagen, om het volcontinu feestgedruis, noch om achter elkaar gezette hoogtijdagen, die de waarde van het menselijk bestaan uitmaken. Het leven lijkt soms wel even rozengeur en maneschijn, dat is het zeker niet altijd.
Maar uiteraard is er wel verschil in soorten schaduw. Verkoelende schaduw op warme dagen is positief, al zou je dat niet zeggen als je 's zomers naar de stranden en vakantieoorden kijkt, mensen kruipen daar doelbewust en langdurig in om te bakken en te braden. Maar als je diep in de nacht helemaal alleen op een eenzame weg loopt, afhankelijk van het schrale lichtschijnsel van de maan, dan kunnen schaduwen wellicht gevoelens van angst en onheil oproepen.
