Sow for yourself righteousness, reap the fruit of steadfast love; break up your fallow ground, for it is the time to seek the Lord, that He may come and rain salvation upon you (Hosea 10:12).

maandag 31 december 2012

Serendipity

Dit mooie woord kwam van de week voorbij op internet, als titel van een intrigerend muzieknummer van Jack G. Wilson. Niet echt te vertalen met serendipiteit, want dat zegt nog niets.

Wel een mooie betekenis. Volgens de Engelse versie van Wikipedia:
Serendipity means a "happy accident" or "pleasant surprise"; specifically, the accident of finding something good or useful while not specifically searching for it.
De muziek die ik hoorde is maar beperkt te vinden op internet (een dag gratis te beluisteren geweest), en dus is ook de tekst (nog) niet te vinden en te vertalen. Voorzover ik het heb kunnen ontleden, gaat het over iemand die een bootreis maakt. Het refrein van het eenvoudige, gedragen muziekstuk, met enkel tokkelende gitaarbegeleiding, zingt 'Horizon, hold on, to me ...'

Wat je hier ziet is de plotselinge perspectiefwisseling, als roep om hulp, als gevraagde reddingsboei. Omdat het schip kan bewegen door de golfslag, heb je een vastigheid nodig, een hulplijn van buitenaf, die wordt gevonden in de streep van de horizon, die immers vast op zijn plaats blijft. Mensen, die zeeziek worden, wordt hier vaak op gewezen, hou je oog gericht op de horizon. Voor het hervinden van je evenwicht. Het denkbeeldige houvast, dat natuurlijk niet echt een houvast kan bieden op die afstand, maar het leidt wel enigszins de aandacht af van je eigen misselijkheid.

Je vindt dus iets buiten jezelf, onverwacht, vreemd, wellicht wat vergezocht.
Maar je kunt er baat bij hebben.
Het werkt.

Zo geldt dat ook in algemene zin, voor de betekenis van dat mooie woord. Wij zijn soms zo gefocust op onze problemen, op dat wat wij zien, onder handen hebben, moeten volbrengen.

We zitten er te dicht op.
Soms moeten we een stapje terug doen.
Afstand nemen.
Het even weg leggen.
Relativeren.
Loslaten.
Een ander er naar laten kijken.
Een nachtje over slapen.

Soms gebeurt het dan, dat iemand anders zomaar even zijn licht erover laat schijnen en een simpele, onverwachte oplossing aanreikt. Of dat je zelf een idee te binnen schiet. Vanuit een heel andere hoek. Daar is zelfs een naam voor, het 'Eureka-moment', genoemd naar de uitroep van Archimedes, waarmee hij naakt uit bad stapte, toen hij de 'wet' ontdekte die later ook naar hem is genoemd (de opwaartse kracht die een lichaam in een vloeistof of gas ondervindt, is even groot als het gewicht van de verplaatste vloeistof of gas).

Door te ontspannen kun je op ideeën komen. Door het los te laten wat op je hart ligt of vastzit in je hoofd, kun je soms tot een verrassende ontdekking komen. Het is ook het principe van inspiratie, waar kunstenaars op wachten om op nieuwe onderwerpen te komen voor hun werk. Juist door er niet aan te denken, kunnen je dingen te binnen schieten. Door van focus te veranderen, door je terug te trekken in stilte, door iets heel anders te gaan doen, wordt er iets ontdekt.

Geboren.
Van niets tot iets.

Nu zijn er verschillende kanten aan dit fenomeen. En denken mensen hier ook heel verschillend over. Geven er een naam aan, als handvat. Er is meer tussen hemel en aarde. Licht. Geestkracht. Intuïtie. Inspiratie. Er wordt geput uit geheugen, dromen, onbewuste, onderbewustzijn.

Het wijst er in ieder geval allemaal op dat er meer is dan weten, kennen, meten, verstand, denken en logica alleen. Een mens is meer. Het gaat zelfs verder dan voelen. Het is meer op hartsniveau, luisteren met je ziel, een antenne hebben voor de ziel van het leven.

En soms kan de stilte een hulpmiddel zijn.
Als je er tegen kunt.
Als je hebt leren luisteren.
Als je ontvankelijk bent.
Opmerkzaam en vol aandacht.
Als je leeg geworden bent van alles wat je zomaar kan vervullen.

De grote vraag is of de gemiddelde westerse mens het nog wel kan.
Zo stil zijn en afwachtend.
Zo niet gefocust op bezig-zijn, werk, rommelen, hobby-en, lezen, doen en vol worden.
Je terugtrekken in jezelf.
Reflecteren, mediteren, contemplatie, luisteren, stil zijn.
We zijn hyper geworden, overactief en altijd bezig.
Ons hoofd zit vol, we lopen achter ons gevoel aan, proppen ons vol met ervaringen.

Het laatste anderhalf jaar heb ik bij het schrijven van artikelen en gedichten voor deze weblog dankbaar gebruik gemaakt van het fenomeen inspiratie. Van de 'serendipity' waar ik het over heb. Het heeft me verwonderd, hoe invallen tot je kunnen komen. Hoe mijn associatieve brein, telkens weer woorden verzint bij beelden, beelden gebruikt bij woorden en toepassing vindt voor metaforen, verbindingen legt, woorden rijgt tot zinnen.

Jazeker, je wordt er moe van, het vereist voortdurende waakzaamheid en alertheid, je hoofd gaat er vol van zitten. Maar je gaat dingen die binnenkomen anders wegen, woorden die je leest blijven rondzingen in je hart, het broeit en groeit. Je kunt soms met wel tien verschillende concepten tegelijk bezig zijn.

Soms komt er iets moois uit te voorschijn.
Soms ook niet.
Niet alles is geschikt.
Niet alles is te publiceren.
Niet alles is nuttig.

Maar het blijft een wonder.
Dat een zijspoor een hoofdspoor kan worden.
Dat een woord een kettingreactie teweeg brengt.
Dat een idee uitgroeit tot een verhaal.
Dat een gedachte opbloeit tot gedicht.

Er zit ook een andere kant aan 'serendipity'.

Dat er dingen onder je ogen gebeuren, die langs je heen gaan.
Dat je zomaar langs belangrijke zaken loopt.
Dat je mensen in nood negeert.
Dat je God niet opmerkt in het leven.
Dat je duidelijke bewijzen over het hoofd ziet.
Dat je tijdens je bewuste leven kunt dagdromen.

Dat je dus de werkelijkheid negeren kunt.
Vergeet te leven.
Vergeten bent waar het werkelijk om draait.
Aanwijzingen naast je neer legt.

Huiveringwekkend, dat dat kan.

Tenslotte, je kunt er ook een geestelijke les uit trekken, uit dat 'serendipity'. Want de werkelijkheid zoals wij die kennen of ervaren, de weg die wij bewandelen, de moeilijkheden die wij soms tegen kunnen komen, ze kunnen soms ook onverwachte wendingen nemen. Verrassend of ontroerend.

Ik wil niet beweren dat God die weg dan bewust zo laat gaan, maar het kan wel dat de dingen die fout lopen, de verwarrende reis ons doet verdwalen, de zaken die wij fout doen, door Hem op een bijzondere wijze ten goede worden omgebogen. Er zijn mooie verhalen van. Levensverhalen. Geschiedenissen met een gouden randje.

Is dat dan allemaal de regel?
Nee, beslist niet.
Het is de uitzondering.
De afwijking.
Het ongewone.
Het ongebruikelijke.
Het wonder.

Maar juist daarom.
Staat we daar open voor?
Zoeken we ernaar?
Herkennen we het?

Plukken we het uit de lucht, uit de stortvloed van beelden en woorden, die ons elke dag overspoelt, en die ons murw lijkt te maken, onbewogen, onaangedaan, overvoerd ...?

Zijn we ontvankelijk en open voor dat wonder, voor de stilte die voorafgaat aan de storm, voor de stilte die achterblijft na de storm, voor het vacuüm, het oog van die storm? Of zijn we slechts geïmponeerd door de storm zelf, die door zijn woestheid en grofheid onze aandacht trekt?

Laten we eens wat vaker achterom kijken, onze levensweg terug uit bezien, de herinneringsmonumenten overzien, de bijzondere ontmoetingen leren waarderen, de wijze lessen overdenken die het onverwachte met zich mee brachten, het goede koesteren dat ons gelukkig maakte.

Laten we ons heden eens met andere ogen bekijken, achter de werkelijkheid proberen te luisteren of te zien, ontvankelijk voor verborgen waarheid en ontzagwekkend detail.

Laten we de toekomst eens wat meer met andere verwachtingen tegemoet treden, zonder mogelijke zorgen, die wellicht toch niet komen, maar met ongedachte nieuwheid en aandacht. Met verfrissend open blik en ontvankelijk hart.

Laten we meer verwachten wat niet te plannen is.
Laten we meer zoeken naar wat minder voor de hand ligt.
Laten we 'serendipity' beoefenen als levensles voor elke dag.
Laten we meer op God vertrouwen en minder op onszelf.
Laten we meer stil zijn, luisteren, bidden.
Laten we tot rust komen.
Laten we inspiratie zoeken voor elke dag.
Laten we letten op 'uit onverwachte hoek'.
Laten we openstaan voor het verborgene en verstopte.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten