Psalm 46
Voor de koorleider. Van de Korachieten. Op de wijs van De jonge vrouwen. Een lied.
God is voor ons een veilige schuilplaats, een betrouwbare hulp in de nood. Daarom vrezen wij niet, al wankelt de aarde en storten de bergen in het diepst van de zee. Laat de watervloed maar kolken en koken, de hoge golven de bergen doen beven.We gaan altijd staan als we dat Luther-lied zingen, het heeft iets weemoedigs en tegelijk strijdbaars, als we bedenken tegen welke vijanden Luther moest opboksen, in zijn eentje. Een refo-revolutionair, kijk, dat ligt ons wel. Strijdend tegen Roomse misstanden. Stoer, tegendraads, eigenwijs, vasthoudend. Tot de dood er op volgt. Zou volgen ... Ook hiervan onderstaand de tekst.
Een rivier, wijd vertakt, verblijdt de stad van God, de heilige woning van de Allerhoogste. Met God in haar midden stort zij niet in, vroeg in de morgen komt God haar te hulp. Volken roeren zich, rijken storten ineen, zijn donderstem klinkt – de aarde siddert.
De HEER van de hemelse machten is met ons, onze burcht is de God van Jakob.
Kom en zie wat de HEER heeft gedaan, verbijsterend is wat Hij op aarde verricht: wereldwijd bant Hij oorlogen uit, bogen breekt Hij, lansen verbrijzelt Hij, wagens verbrandt Hij in het vuur. ‘Staak de strijd, en erken dat Ik God ben, verheven boven de volken, verheven boven de aarde.’
De HEER van de hemelse machten is met ons, onze burcht is de God van Jakob.
"Een vaste burcht is onze God"
Deze interpretatie van Luther gaat dus wel duidelijk een stapje verder dan de tekst van Psalm 46. Je zou er van huiveren, alsof het geen pijn zou doen als je voor je vrouw en kinderen een graf moest graven. Maar goed, als iemand zo'n sterk geloof heeft, wie ben ik dan om dat van hem af te nemen, als ik dat al zou kunnen?Een vaste burcht is onze God,een toevlucht voor de Zijnen!Al drukt het leed, al dreigt het lot,Hij doet zijn hulp verschijnen!De vijand rukt vast aanmet opgestoken vaan;hij draagt zijn rusting nogvan gruwel en bedrog,maar zal als kaf verdwijnen!Geen aardse macht begeren wij,die gaat welras verloren.Ons staat de sterke Held ter zij,dien God ons heeft verkoren.Vraagt gij zijn naam?Zo weet, dat Hij de Christus heet,Gods eengeboren Zoon,verwinnaar van de troon:de zeeg’ is ons beschoren!
En grimd’ ook d’open hel ons aanmet al haar duizendtallen,toch zal geen vrees ons nederslaan,toch doen wij `t krijgslied schallen.Hoe ook de satan woedt,wij staan hem voet voor voet,wij tarten zijn geweld;zijn vonnis is geveld:één woord reeds doet hem vallen!
Gods Woord houdt stand in eeuwigheiden zal geen duimbreed wijken.Beef, satan! Hij, die ons geleidt,zal u de vaan doen strijken!Delf vrouw en kind’ren `t graf,neem goed en bloed ons af,het brengt u geen gewin:wij gaan ten hemel inen erven koninkrijken!
Je kunt erover discussiëren welke vijanden Luther op het oog had, toen hij deze woorden schreef, zoals gisteren in het Reformatorisch Dagblad. Je kunt je ook de vraag stellen of wij wel moeten juichen bij het feit van de Reformatie, zoals iemand vanmiddag op Twitter deed. Gezien de vele reformatie-herdenkingen dezer dagen, hechten veel mensen en kerken daar waarde aan. Maar als je ziet hoeveel scheuringen er na Luther in de kerk hebben plaatsgevonden, zo wordt wel gesteld, dan moet je je afvragen of zijn daden en keuzes wel terecht zijn geweest. De onderlinge eenheid heeft het in ieder geval niet bevorderd ....
Ik moet zeggen dat deze vragen me wel aan het denken hebben gezet. Vragen die ook bij mezelf leven, maar sudderden op de achtergrond, naar boven hebben gebracht.
Hou me ten goede, ik sta zeker achter het feit dat Luther de vinger destijds bij de zere plek heeft gelegd, uitwassen van de Rooms kerk in die dagen heeft aangewezen, aan de orde gesteld en bestreden, en de Katholieke kerk heeft hem ook zelf in de ban gedaan, dus was het zeker niet zijn intentie om een eigen kerkje te stichten. De vertaling van de Bijbel in het gewone Duits van toen heeft heel wat mensen de ogen geopend. Ik kan zijn worstelingen grotendeels meemaken. Heb zijn keuzes ook zonder meer verdedigd tegen strijdbare katholieken van vandaag.
En ik ga ook zeker niet mee met hedendaagse geluiden, zoals ook dr. Bram van der Beek deze week deed, om te stellen dat we eigenlijk weer terug zouden moeten naar de Rooms-Katholieke kerk, omdat die in zijn huidige vorm niet dezelfde houding tegenover Luther meer zou aannemen als zij destijds heeft gedaan. Laten we elkaar geen mietje noemen. De onaantastbaarheid c.q. onfeilbaarheid van de Paus en de leer, de interpretatie van de 7 sacramenten, de verering van Maria, de nadruk op het maakbare geloof d.m.v. de daden van de mens, het zijn stuk voor stuk vrij onoverkomelijke drempels, die nog steeds niet zijn weggeruimd.
Maar ik ben het wel eens met mensen die zeggen dat er in het verleden van beide kanten enorme fouten zijn gemaakt, van elkaar karikaturen zijn gemaakt, dat er heel veel onnodig bloed is gevloeid en dat is de naam van christenen, de kerk als gemeente van Christus en de eer van God zeker niet ten goede gekomen.
Er is helemaal geen reden voor stoerheid, voor verheerlijking van het verleden.
En na die tijd is het er niet veel beter op geworden. Teveel nadruk op het belang van (de interpretatie van) het Woord, alle bestaande vormen en tradities overboord, waar dan weer andere vormen en tradities voor in de plaats zijn gekomen, en de laatste paar honderd jaar nog de 'nodige' afsplitsingen en afscheidingen, die heel wat scheuringen en pijn in families, relaties en gemeenschappen hebben gebracht, heel veel hete hoofden, gekrakeel over interpretaties van de waarheid, waar we nog steeds niet uit zijn gekomen.
Wie zou niet wenen ....?!