Sow for yourself righteousness, reap the fruit of steadfast love; break up your fallow ground, for it is the time to seek the Lord, that He may come and rain salvation upon you (Hosea 10:12).

zondag 16 september 2012

Het lege moment

Het lege moment. 

Gisteren kwam dat begrip voorbij, en het bleef direct haken in mijn gedachten. Het werd genoemd in de context van een boekrecensie over pastoraat aan dak- en thuislozen en het geeft aan dat er een moment kan komen in een gesprek dat er een stilte valt. Een leeg moment. Als we leren naar elkaar luisteren en niet naar elkaar kijken als hulpverlener en hulpzoekende, maar van mens tot mens elkaars ik in haar eigen waarde laten. Er is een moment van wachten, zoeken naar een antwoord, luisteren, stil zijn. Heilig moment. Waarin zomaar spontaan iets bijzonders kan plaatsvinden.

Een leeg moment.

Wij vullen zo vaak. Wij weten zo veel. Wij praten zo makkelijk. Wij oordelen zo snel. Wij denken te oppervlakkig. Wij houden ons vast aan patronen en rituelen, vastomlijnde wegen, uit het hoofd geleerde regeltjes.

Maar er zijn geen antwoorden op alle vragen. Er zijn situaties die niet zo makkelijk op te lossen zijn. Er zijn mensen die niet in een standaard hokje passen. Er zijn situaties die mensen ongewild overkomen. Niet voor elk probleem is een onmiddellijke oplossing voorhanden. En wat ooit weg ging, verdween, is niet zo makkelijk meer terug te halen of te herstellen.

In eerste instantie gaat het er om of wij leren kijken, omzien naar mensen, ook al passen ze niet in ons straatje. Zien we ze staan? Gaan wij er op af? Kunnen we luisteren? Naar de woorden. Maar achter de woorden ook naar het hart? Kunnen we zwijgen, zoals de vrienden van Job dat zeven dagen volhielden? Zonder te interrumperen, te oordelen, naar oplossingen te zoeken?
In de stilte, in het zwijgen, in het elkaar accepteren, in het wachten, in het luisteren, in het moment dat een eeuwigheid lijkt te duren, kan het gebeuren dat er onverwacht een vorm van contact is, een woord van herkenning, een daad van liefde, een glimp van God. Een gouden moment zonder dat er iets verandert. Maar dat je wel direct opvalt, dat je mag koesteren, dat vreugde, herkenning, verbazing kan teweeg brengen. Dat je denken kan veranderen, omdat het boven woorden, boven logica, boven rationeel denken uitgaat. Dat je hart kan veranderen, omdat een heleboel dingen niet zo belangrijk meer lijken te zijn. Dat je leven kan veranderen.

Omdat God er gebruik van wil maken. Omdat het je ogen kan openen. Omdat het je hart heeft geraakt. Omdat het je ziel even deed adem halen.

Een leeg moment.

Een kostbaar ogenblik van menselijk contact, wellicht zelfs van goddelijke aanraking. Ik denk dat ieder mens, diep weggestopt wellicht, zich wel van die momenten kan herinneren, of de gedachte zal herkennen.

Stiltes die blijven hangen. Waarop mensen denken, ja, dit is echt, dit gaat over het leven, zomaar, na een goed en intens gesprek naar de vlammen staren, of traag kijken hoe de schemer het licht vervaagt. Elk woord dat nu nog valt doet afbreuk aan het moment. Jammer dan ook, dat niet iedereen ervan weet, of tegen de stilte kan, die er dan weer dwars doorheen gaan blazen.

Een kathedraal van zomaar zeker weten wat er toe doet in het leven. Een lege ruimte van heilig besef. Een hart dat haakt, een ziel die herkent. Een leven dat even wordt opgetild.

***

Ook gisteren, een paar uur later, kwam er een Tweet voorbij, die mooi aansloot bij het hierboven beschrevene.
Arjan Broers - 'Geef de leegte de tijd om ruimte te worden.' Frater Gerard de Haan tijdens viering 75 jaar fraters maristen in Nederland. Mooi volk.
Wanneer wij leren om wat vaker stil te staan, stil te zijn, te zwijgen in afwachtend vertrouwen, dan wordt er ruimte gecreëerd in het moment. Ruimte, die leeg lijkt, zinloos, eenzaam, maar die God kan vullen met zijn stilte. Waardoor twee stiltes elkaar raken in zwijgend herkennen. Verbaasd. Verwonderd.

Een ontmoeting in de tijd. Een ontmoeting van tijd en eeuwigheid. Een treffen van mens en oneindigheid. Een blik in de weidsheid die boven materie uitgaat.

En eigenlijk, als je er nog verder over nadenkt, werkt dit principe in heel het leven door. Als wij onze volheid, ons bezig zijn, ons altijd iets willen doen of zeggen, echt durven overgeven, durven loslaten, dan pas kan God tot ons naderen. Hij wil geen robots als volgers, maar mensen die liefhebben, wat zich buiten hen bevindt, in de ruimte. Hij gaat voor de ontmoeting, in onze tijd en onze ruimte.

Als je in de stad woont, wil je de ruimte opzoeken van het landschap. Om te ademen. Om vrij te zijn. Als je op vakantie gaat, zoek je de zee op, het water, het strand, de verte, het uitzicht. Als je buiten loopt, zoeken je ogen de hemel af, richten de blik op de sterren aan het firmament. Omdat je iets waarneemt, voelt, ervaart, iets groots, dat buiten jezelf ligt.

Het brengt proportie aan.
Het zet in een ander daglicht.
Het relativeert.
Het maakt je klein.

Maar tegelijkertijd wordt je ook deel van een groter geheel. Een allesomvattende liefde. Een eindeloze tijd. Een eeuwige relatie. Een luisteren met gespitste oren naar de wind die diepe woorden waait. Een opmerkzaamheid op het suizen van het universum in verwachtingsvol vertrouwen.

Omdat je gelooft in het lege moment, de wachtende ruimte, de zwijgende stilte. Niet omdat leegte, stilte, zwijgen een doel is in zichzelf, een te aanbidden hoogtepunt. Maar omdat het een middel is, tot ontvangen, tot zien, tot geloven, tot ontmoeten, tot het weten van een zeker later.

De zegen van een bijna tastbaar zwijgen, dat ruimte schept, dat inzicht biedt, dat tot luisteren dwingt, dat tot geduld beoefenen brengt.

Zo bezien, wil ik iedereen veel stilte en rust toewensen. Omdat we het allemaal zo hard nodig hebben, maar er zo bitter weinig toe komen het bewust te betrachten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten