Mysterie

Want bij U is de Bron van het Leven, in Uw licht zien wij het licht. (Psalm 36:9)

De moderne wetenschap is in een ongelooflijk tempo ontdekkingen aan het doen over hoe alles in elkaar zit. De mens als lichaam, alle bestanddelen van het universum, van enorm groot tot uiterst klein, de natuur, de aarde, de kosmos. Daarnaast worden er allerlei nieuwe uitvindingen gedaan die het leven er een stuk makkelijker op kunnen maken.

Het lijkt er op dat we steeds sneller in een spiraal van kennis en kunnen zijn terechtgekomen. Bizar hoe snel de ontwikkelingen kunnen gaan. Alles wordt steeds beter, steeds sneller en steeds goedkoper.

Er zit ook een keerzijde aan die vernieuwingen en verbeteringen, daar wil ik het een andere keer nog wel over hebben. De consumptiemaatschappij, de weggooimentaliteit, de enorme aanslag op alle energievoorraden. De gigantische hoeveelheid kennis die we op moeten nemen in ons brein. Het kan niet allemaal onbeperkt door blijven groeien. We gaan op de duur tegen grenzen aanlopen. Misschien wel eerder dan we denken.

Er zijn ontzettend veel boeken geschreven door ontzettend knappe mensen. Het is ondoenlijk om ze allemaal te lezen, al komen sommige andere knappe koppen een heel eind. Kennis is een markt geworden. Wetenschap wordt zwaar gesubsidieerd en gekoppeld aan het bedrijfsleven. Voorgangers en predikanten hebben veel geleerd, lang gestudeerd, en  ook de gemiddelde kerkmens heeft steeds meer letters gegeten en kan zijn zegje doen.

We weten steeds meer van alles. Sommigen van een heel klein beetje heel veel, de specialisten. Anderen van heel veel een klein beetje, de generalisten. Hele discussies worden er gevoerd in kranten en tijdschriften, op de radio of de televisie, in kerken en clubs. Iedereen weet het beter of nog beter. Verhitte polemieken.

We kunnen veel, we doen veel, we lezen veel, we weten veel.

En toch ook weer: niet alles.

Durven we te erkennen dat er grenzen zijn aan ons kunnen en kennen, weten en doen? 
De wetenschap kan alle elementen van het menselijk leven analyseren en in kaart brengen. Maar weet ze ook wat leven is, waar het vandaan komt? Alle grenzen worden opgerekt, kunstmatige celdeling of implantatie van eicellen, het kan allemaal. Maar er kan geen nieuw leven gemaakt worden. Een deel van de wetenschappers is zelfs zo arrogant, dat ze ‘het idee van God’ helemaal uitsluiten. Omdat Hij niet bewezen kan worden. Omdat wonderen niet wetenschappelijk herhaald kunnen worden.

Alsof een gedachte wel kan worden ‘bewezen’. Alsof liefde wetenschappelijk te verklaren is. Alsof de evolutie alles zou kunnen verklaren. Alsof wetenschap geen ‘geloof’ vereist, bepaalde, filosofische en dus onbewijsbare, vooronderstellingen nodig heeft, om als basis voor alle onderzoek van het leven te kunnen dienen.

Sommige mensen weten ook heel zeker hoe en wat God precies allemaal bedoeld heeft, wie God Zelf is, wat de mens op aarde zou moeten doen, wat ons later te wachten staat. Bevechten en bestrijden elkaar om  de waarheid, de rechte leer, bepaalde visies, dogma’s, theologie.

We hebben heel veel gelezen, gediscussieerd en onderzocht. Maar hoe meer je weet, des te meer besef je ook dat je nog niet weet. Als je in zee duikt, heb je maar beperkt uitzicht op het water waar je in zwemt. Als je zou kunnen vliegen als een vogel, boven datzelfde water, steeds hoger, des te groter en uitgestrekter het water van de zee zal worden, onontdekt gebied. Veel kennis maakt bescheiden. Dat zou tenminste moeten.

Het is goed om eens wat meer afstand te nemen van kennen en kunnen, weten en meten. Op de rem te trappen. Wat weten we nou eigenlijk van het leven af?

Het blijft een Mysterie.

Hoe meer we ontdekken over het functioneren van het lichaam, des te meer je het als bijzonder ervaart dat we allemaal zo functioneren. De energiehuishouding in ons lichaam, de afvoer van afvalstoffen, de ademhaling, het beweegapparaat, de zenuwen, spieren en bloedbanen in ons lichaam. Het is leuk om te zien hoe veel de wetenschap inmiddels weet en ook kan repareren bij defecten, maar wie kan verklaren waarom het allemaal zo op elkaar is ingespeeld en afgestemd? Het ene kan niet zonder het andere. Daar heeft de evolutieleer geen verklaring voor.  Het wonder wordt juist steeds groter.

Hoe meer we ontdekken over de omstandigheden die er voor zorgen dat er leven op de aarde mogelijk is, hoe ‘toevalliger’ het wordt, dat we in deze beperkte bandbreedte kunnen overleven. Kunnen bestaan. Kunnen ademen, stabiel kunnen lopen. Waterhuishouding, zonlicht, zwaartekracht, dampkring, temperatuur, stand en draaiing van de aarde. Miraculeus evenwicht in het universum.

Mens, verwonder je, sta stil en hou je adem in. Tel de sterren. Voel je klein en nietig. Het leven is een groot Mysterie. We weten nog lang niet alles. Bij lange na niet. We weten nog maar een heel klein beetje. Laten we bescheiden zijn. En dankbaar. Laten we onze ogen de kost geven.

Hoe verklaarbaar is kunst, hoe ongrijpbaar? Hoe mooi kan schoonheid zijn, hoe subjectief dat begrip dan ook is? Is poëzie, het spel van taal en emoties, te verklaren en te begrijpen? Is er een handboek voor de liefde? Wat is de ongekende kracht van muziek, het spel van ritme en melodie, waardoor mensen geraakt worden, aangeraakt en opgetild? Waar komt onze overlevingsdrang vandaan? Wie heeft de moraal, ons geweten op Zijn geweten?

Waarom schonk God het leven aan ons mensen? Waarom wil Hij een relatie met ieder van ons? Hoe kan het dat Hij ons allemaal kent? Waar komt de liefde vandaan? Wat is het doel van het leven? Wat gaat er na ons leven met ons gebeuren? Het zijn existentiële vragen, waar  geen goedkope of makkelijke antwoorden op te geven zijn.

Het blijft bij stamelen.

Heel vaak halen we onze schouders op, lopen langs het wonder heen, bewust of onbewust. Alsof alles vanzelfsprekend is. Leven er op los, alsof het leven maar normaal is.

Hoe meer je in de Bijbel leest, hoe ongelooflijker het wordt dat God Zich nog met mensen bemoeien wil. Ondanks onszelf, onze neiging om telkens weer van Hem weg te dwalen, klinkt het refrein dat God Zijn uiterste best doet om een ontmoeting te hebben met de mens. Maar het blijft een groot mysterie waarom Hij dat doet. Genade is een wonder, een mirakel, een onverdiend cadeau,  we hebben er geen recht op, het wordt ons om niet geschonken.

Als we diep spitten in de Bijbel, kunnen we wel iets meer te weten komen over wie God is. Al onze eigen ideeën afleggend, en met geopende handen en een biddend hart luisterend. Want daar, in de Bijbel, heeft God wel iets van Zijn eigen karakter  geopenbaard. Hij laat Zich gedeeltelijk in Zijn hart kijken. Maar doorgronden kunnen we Hem zeker niet.

God blijft het grootste Mysterie.

Behold, God is great, and we know Him not; the number of His years is unsearchable (Job 36:26). He does great things, which we cannot comprehend (Job 37:5). The Almighty - we cannot find Him; He is great in power and justice, and abundant righteousness He will not violate. Therefore men fear Him; He does not regard any who are wise in their own conceit. (Job 37: 23, 24)

Then Job answered the Lord: '(...) Therefore I have uttered what I did not understand, things too wonderful for me, which I did not know.' (Job 42:3)

God is toch ook weer voor ons te vinden, maar alleen in geloof, als we ons leven, onze breekbaarheid aan Zijn voeten leggen en ons aan Hem toevertrouwen. Ons hele leven. Met alle vragen. Niet omdat we dan antwoorden krijgen, maar omdat Hij alle antwoorden weet. En Hij heeft het beste met ons voor. Hij zal ons leven veranderen. Zoals in het paradijs. Naar Zijn beeld en Zijn gelijkenis. Dan mogen we heiligen zijn. Kinderen van het licht.

Snap jij het? Ik niet, want het is niet te snappen. Je kunt het niet weten, niet meten, niet doen.

Kom uit je kathedraal van zeker weten en hyperactiviteit, open je ogen, je hart voor het wonder, loop door het leven als een kind aan de hand van zijn Vader, laat Hij je wijzen op de mooie, ontroerende, soms ingenieuze, soms ook zeer eenvoudige mysteries. Hij weet alles, kan alles, doet alles ... voor jou.

Laten we stil zijn en Hem aanbidden. Hij is het waard. Hij is de Grootste en de Mooiste. Hij is het Licht en het Leven. Hij is de Waarheid en de Kracht. Hij is de Diepzinnige. Hij is de Ongrijpbare. Hij is Alles. Hij is God. 

If you want to kiss the sky,

better learn how to kneel.

On your knees, boy.

(U2, in 'Mysterious ways')