De kerk van morgen

Gisteren bij ons in de gemeente een avond, georganiseerd door de evangelisatiecommissie, waar ik zelf ook in zit. Onze oud-predikant, ds. Looijen, ook dertien jaar actief geweest als predikantdirecteur van de IZB, sprak over het onderwerp ‘De kerk van morgen’.

Als inleiding werd gelezen uit Jesaja 43 : 1-12, waarin onder andere staat dat God zich nadrukkelijk bekendmaakt als de enige God: ‘Ik, Ik ben de Heer! Buiten mij is er niemand die redt.’ Dat is het fundament waarop de kerk gebouwd mag worden. En ook: ‘Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij! (…) Ik ben bij je. (…) Want Ik, de Heer, ben je God, de Heilige van Israel, je Redder. (…) Wees niet bang, want Ik ben bij je.’

Maar in dat gedeelte staat ook, verrassend, dat wij Zijn getuigen zijn. Niet alleen in het Nieuwe Testament dus. ‘Mijn getuigen zijn jullie (…) opdat jullie Mij zouden kennen en vertrouwen.’ En nog een keer: ‘Jullie zijn Mijn getuige, spreekt de Heer, dat Ik werkelijk God ben.’

Het is goed om daar weer aan herinnerd te worden. Aan beide aspecten.

Na een korte schets over de huidige kerkverlating (in alle kerken ongeveer 54.000 mensen per jaar!) en de aanloop daar naartoe vanaf de Middeleeuwen, kwam het op het thema van de avond: de kerk van morgen. Uiteraard is dat in een dorp als het onze wat anders dan in een stad als Rotterdam, waar in enkele tientallen jaren tijd heel veel kerken zijn verdwenen of opgedoekt, maar waar nu van lieverlee op kleine schaal nieuwe kerkvormen en kleine gemeenten worden gesticht.  Tijdens zijn verhaal werden enkele korte schetsen gegeven die ik hierbij even kort wil weergeven, omdat ze belangrijk genoeg zijn.

Allereerst is er een opdracht voor de gemeente, naar binnen toe. In deze kantelende tijd met veel nieuwe ontwikkelingen is het goed om trouw en toegewijd te zijn aan God en de hoofdzaken die wie in de Bijbel kunnen lezen, waarbij dienen zonder elkaar te veroordelen enorm belangrijk is. We mogen verlangen naar geestelijke groei en een levende kerk is dan ook een wervende kerk.

Dat betekent dat, naar buiten toe, we ruimte zullen moeten scheppen. Zoekers serieus moeten nemen en helpen op hun weg, waarbij uiteindelijk het tegendraadse van het evangelie mag worden uitgelegd. Dat betekent ook dat we ons moeten oefenen in gewone taal. Woorden die voor regelmatige kerkgangers overbekend zijn, zeggen de huidige mens niets meer, het zijn holle frasen.

Het betekent ook dat we ons zullen moeten toeleggen op het oefenen in het leggen van contacten, het oefenen van ons eigen geloof, met de nadruk op het geheim van de werkelijkheid van God. In stilte en eerbied kan God Zelf aan het woord komen. Verrassend daarbij is dat we ontdekken dat Hij allang met mensen aan het werk is, op velerlei manieren.

Een relatie hebben of aangaan met iemand betekent dat je uit je eigen veilige wereld durft te stappen en onbevangen de wereld van de ander binnengaat.

Naar onszelf toe kan het betekenen dat we bepaalde overbodige zaken op moeten ruimen, en ons moeten oriënteren op wat de kern is. Goed in de gaten moeten hebben of mensen niet afdrijven . Ons af moeten vragen waar we zelf staan. Wat willen wij? Wat wil God? De navolging is dan een kernwaarde.

Na deze boeiende opmerkingen, hebben we met kleine groepjes een aantal vragen besproken. Een van de pijnlijke punten die boven kwamen in een aantal van die groepen was, dat we met elkaar moesten concluderen dat buitenstaanders waarschijnlijk onze gemeente niet gastvrij zouden vinden. Dat zou beter moeten, bijvoorbeeld door nieuwkomers welkom te heten, koffie te drinken na afloop van een dienst, of bepaalde diaconale activiteiten.

Nog moeilijker zou het waarschijnlijk gaan worden om nieuwe vormen te zoeken, omdat niet iedereen de noodzaak daarvan onderkent, men onderling zeer verdeeld is in wat dan wel of niet zou moeten veranderen. De noodzaak om een nieuwe gemeente te stichten is er  in een dorp als het onze helemaal niet, vergeleken met een stad als Rotterdam. We hebben in ons groepje ook nog even gesproken over zaken die je wel zou kunnen aanpassen, zoals de lengte van de preek, de taal, het noemen van voorbeelden uit het dagelijks leven.

Mooi was ook dat de dominee eerlijk toegaf destijds in onze gemeente (zijn eerste), teveel gefocust te zijn geweest op het functioneren van de kerkelijke gemeente, en er later pas achterkwam dat er daarbuiten ook nog een wereld was, waarin al zijn gemeenteleden participeerden ....

Al met al een interessante avond, waarin open en eerlijk met elkaar is gesproken. In de praktijk duurt het altijd te kort. En bij mij blijft ook de vraag hangen: wat zijn de vervolgstappen, hoe gaan we hier mee verder?

Toch herken ik in heel veel van de hierboven genoemde zaken wel wat van de uigebreide discussie die de afgelopen maanden gevoerd is in het Nederlands Dagblad, naar aanleiding van het interview met David Heek, als ook in de bloggerswereld over ‘Eten, Bidden en Beminnen’ en eventuele nieuwe kerkvormen, zoals Emerging Church en Mission Shaped Communities, om er maar een paar te noemen. De vraag is maar of dat in mijn achterban allemaal zo bijgehouden wordt. In ieder geval ben ik blij dat ik inmiddels niet de enige lijk te zijn die vindt dat ook de vorm van ons kerk zijn best wat anders zou mogen. Meer naar buiten gericht in plaats van elkaar bezig houden. Om het hier maar even bij te laten …!