Het verdwaalde schaap

We kennen het beeld. Het zielige, donzige, in struiken verward zittende, angstig mekkerende, ernstig verdwaalde schaap. Er zijn al heel wat zoetige plaatjes van verzonnen. Kitsch-kunst.

Het blijft een mooi verhaal, natuurlijk, dat wel. Die ene, die eigenwijze, of misschien niet goed oplettende, die achterblijft. Hij zal niet bewust een eenmansactie zijn begonnen. En dan de bezorgde herder, die alles laat voor wat het is en hem dan uiteindelijk vindt en terugbrengt.

Er staat niet bij hoe lang het zoeken duurde. Er staat niet bij hoe die negenennegentig anderen de tijd hebben doorgebracht, of er voor hen ook een back-up was, een tijdelijke, veilige rustplaats. Er staat niets bij over de gemoedstoestand van het schaap, bij vertrek, bij aantreffen door de herder, bij terugkeer naar de rest van de kudde mekkeraars.

We kunnen onze fantasie de vrije loop laten, het plaatje invullen.

Maar.

Stel.

Stel je nu eens voor dat zo'n verdwaald schaap niet zoetig en zielig is, maar een onaangepast, in een hypermodern jasje gestoken, alternativo?

Dat hij naast je komt zitten in de bank. Dat hij alles eerst eens observeert. Maar zijn mond niet kan houden. Stel, dat hij vragen gaat stellen bij alle rituelen en vormen, alle o zo gewoon geworden liturgie. Stel, dat hij het ook zegt als hij de preek niet begrijpt. Interrumpeert. Corrigeert. Herformuleert. In begrijpelijke, directe, confronterende vragen. Dat hij zijn huiveringwekkende twijfel durft benoemen, de essentie van zijn, in niet mis te verstane taal, in het confronterende zicht van bekijken brengt. Dat hij iets vertelt van zijn eigen schokkende leven, en heel praktisch vraagt hoe hiermee om te gaan. Stel, dat hij bij het zingen van een psalm wil gaan dansen en huppelen van zielenvreugd, of zomaar brutaal handklapt en instemming betuigt.

Wat dan?

Moeten we hem dan verwijderen? Negeren? Het zwijgen opleggen? Uitleg geven? In discussie gaan? Luisteren?

Waar zijn dan de handboeken en cursussen, beleidsplannen en hulpbronnen, bij zoveel consternatie in de eredienst? Wat moeten we doen?

En dan, stel je voor, dat hij ons gaat vertellen over de plaatsen waar hij God ooit eerder tegenkwam, in de goot en op de vuilnisbelt, in krakerspanden en studentenflats, tussen de hoertjes en drugsverslaafden, tussen de uitgetelden en de afgeserveerden. Dat hij je vragen zou om met hem mee te gaan. Op zoek naar toen en daar. Op weg naar onbekend.

Zou je dan gaan? Zou ik dan gaan? Zou ik dat durven? Zou ik dat willen? Zou ik willen weten, zien, ondergaan, beleven?

En dan, stel, dat we gaan, met zijn allen, geraakt, verontrust, vertwijfeld, aangedaan, ontwapend, uit het lood geslagen, ontwaakt, ontvlamd. Wie moet er dan op de kerk passen? Wie zingt er dan het lied van hoop? Wie houdt dan het vuurtje van het geloof brandend in de warmte van de gemeenschap?

Wat een vragen. Wat een onrust. Wat een consternatie.

Zo'n verdwaald schaap, toch ... eigenwijs secreet. Opschudder. Onaangepast sujet. Existentialist.

Of zou het misschien een eigentijdse profeet kunnen zijn, verdwaald uit een oud boek, gestoken in een modern jasje? Eigenwijs. Apart. Tegendraads.

Zou het ook een verdwaalde herder kunnen zijn, die de negenennegentig zelfverzekerde schaapjes uit het dichte struikgewas komt redden? Uit het nachthok komt jagen van superdroog strooi en stinkende mest, veel te dicht op elkaar? Hupsakee, de vrijheid in, de lucht inademen, de gebaande wegen verlaten, groen en vers gras zoeken. Niet mekkeren, maar groeien. Door te lopen, te zoeken, te experimenteren, van elkaar te leren wat de mooie plekjes zijn, schapen van de andere stallen te ontmoeten. Voortgedreven worden door de hond van onrust en de staf van flexibele grenzen.