Kruisbestuiving

De laatste tijd heb ik mij weer eens gemengd in een aantal discussies op internet over de wenselijkheid dan wel noodzakelijkheid van de eenheid onder alle christenen. Ik formuleer het direct maar even breed.

Directe aanleiding was een artikel, geschreven door Wizky (pseudoniem c.q. twitternaam voor Kees Aleman,  geplaatst als gastbogbericht op een andere weblog (Verkenningen van Paul Miller), onder de titel 'Waarom ik wel katholiek maar nog niet Rooms ben'. Deze week ging de discussie verder op een volgend blogbericht, geschreven door Paul Miller zelf, 'Eén zijn doe je niet alleen'. Helaas verzandt het allemaal heel snel in het heen en weer schuiven van meningen en veel te lange uitweidingen.

Het verlangen van veel christenen om tot eenheid te komen lijkt de laatste jaren sterker te worden. In ieder geval komt de oproep ertoe meer naar buiten. Was de oecumene enkele tientallen jaren geleden een min of meer afgebakende hobby van de Wereldraad van kerken, waar zowel de gereformeerde gezindte als de evangelische gemeenten, niet in mee participeerden.

Initiatieven als de Nationale synode of 'Wij kiezen voor eenheid' zijn van meer recente datum.

Wat je vaak ziet is dat er een initiatief op poten wordt gezet door een aantal enthousiastelingen, die bewogen zijn, elkaar in klein verband hebben leren kennen en waarderen, met elkaar hebben gebeden, maar nu vinden dat ze hun nek moeten uitsteken en daarom een en ander breed naar buiten brengen.

En dan barst de discussie los. Tussen wie het er mee eens is en wie juist vindt dat het niet kan. Dat er eerst een soort van gezamenlijke belijdenis moet komen of een structuur gezocht moet worden. Krantenartikelen en persoonlijke meningen, ingezonden brieven en zelfs waarschuwingen vanaf de preekstoel sneeuwen het initiatief binnen de kortste keren onder, smoren het in de kiem. Er wordt veel gepraat en gediscussieerd, maar er is weinig gehoor voor de oproep tot het zoeken van de eenheid of het vinden van elkaar.

In welke vorm dan ook.

Altijd is er eerste iemand die opstaat en zijn diepe verlangen tot eenheid te berde brengt. Of de nood deelt dat het niet christelijk meer is, hoeveel christelijke varianten op kerken, gemeenten en varianten er bestaan.
Want splitsing op splitsing kan niet de eenheid zijn, die Jezus zelf bedoelde in het gebed wat Hij tot zijn Vader uitsprak in Johannes 17.

Dan zijn er vervolgens mensen die dat erkennen. Eigenlijk erkennen we het allemaal wel, dat het zo 'eigenlijk' niet kan. Maar dan komen al snel van alle kanten de ja-maars. Ontbranden de discussies, wisselen we op hoge toon of met veel woorden diepgaande meningsverschillen uit in gejongleer met inzichten, uitleggingen en interpretaties van de Bijbelse waarheid. Afgezet tegen de inmiddels gegroeide vormen en structuren. En maar al te vaak verzandt het dan. Bloedt het dood. Omdat het uiteindelijk nergens meer over gaat.

Ik ga hier de gevoerde discussies niet overdoen, voor de geïnteresseerden verwijs ik maar even voor het gemak naar de beide bovengenoemde berichten. Het gaat er mij om, dat we juist niet moeten gaan praten op hoog niveau. En het gaat er mij al helemaal niet om te streven naar een organisatorische eenheid, althans niet in eerste instantie. Dat gaat, de heren kerkleiders en theologen een beetje inschattend, toch zeker tientallen jaren van overleg vergen, waarbij het de vraag is of ze er ooit uitkomen, en waarbij vervolgens ook nog eens continu teruggeschakeld moet worden met de eigen achterban, om die ook mee te krijgen. De vraag is of dat ooit gaat lukken.

Wat niet wil zeggen dat we er niet naar moeten streven. Maar dan begin je volgens mijn bescheiden mening achteraan. Het kan veel eenvoudiger, directer, concreter. Misschien ben ik in de ogen van sommigen simplistisch, maar ik heb ook zo'n verlangen naar eenheid. En ik zie dat het zomaar kan gebeuren, in je eigen omgeving.

Hoe dan?

Door de ontmoeting met andere mensen, in je eigen omgeving, van andere kerken. Ik ga zelf al mijn hele leven naar dezelfde kerk, maar kijk best eens buiten de deur. En daar kom ik mensen tegen die ik ken, van vroeger, toen ze nog bij ons in de kerk zaten. Toen we bepaalde verlangens met elkaar deelden. Zij kozen ervoor om wat ze mistten in de vorm elders te zoeken. Ik koos er, met anderen, voor om gewoon te blijven, om in eerste instantie de bestaande vorm te accepteren, maar wel te zoeken naar vernieuwing, verdieping, of op andere manieren het goede te doen. Maar ik geloof, dat we samen, de weglopers en de blijvers, nog steeds hetzelfde geloven. Misschien niet exact dezelfde leer, maar wel dezelfde Heer.

Sterker nog, doordat wij in ons dorp met vijf verschillende kerken samenwerking hebben gezocht op het gebied van evangelisatie, werken we al jaren met elkaar samen op diverse terreinen. Bidstonden, Alpha-cursus, twee keer een week diverse acties in een witte tent, Week van gebed, vrouwenochtenden etc. etc.

Ik noem het maar een soort oecumene van het hart, zoals de Evangelische Omroep daar ook al jaren gestalte aan probeert te geven. Dezelfde liederen zingen met elkaar. Bidden met elkaar. Dat werkt echt verbroederend. Je bent samen kwetsbaar, met je ogen gesloten, je hart openstellen. Je leert van anderen. Het werkt aanstekelijk, omdat je dezelfde God dient en liefhebt. Dan vallen veel verschillen weg. Heel veel. Omdat ze onbelangrijk zijn. En, zo af en toe hoor je het, je kweekt er goodwill mee bij buitenstaanders. Het werkt. Ook al is het dan op kleine schaal.

Dat, wat we in de vakantie wel kunnen, met zijn allen, van verschillende ligging een Nederlandstalige kerkdienst bijwonen in het buitenland en uit volle borst meezingen, waarom zou dat hier, nu, overal, niet kunnen?

Gisteren sloot ik een reactie op een blogbericht af met de spontane opmerking: 'Ik geloof in kruisbestuiving'. Pas toen ik hem had geplaatst, drong de volle omvang van de betekenis van dat woord pas goed tot me door. In eerste instantie bedoelde ik gewoon dat we door met elkaar op te trekken van elkaar kunnen leren. Maar we kennen allemaal het beeld uit de natuur, van bijvoorbeeld de bij die op zoek gaat naar nectar, en zo het stuifmeel de lucht in laat dwarrelen, waardoor later elders weer bloemen kunnen ontstaan. Kruisbestuiving is dan die vorm waarin het stuifmeel een niet eigensoortige plant kan bevruchten.

Maar, het woord 'kruis' in de bedoelde term, maakt het beeld, de vergelijking, de metafoor, ineens veel dieper en glansrijker. Als we aangeraakt zijn door de liefde van Christus, als we geloven in zijn komst, zijn redding, zijn opstaan en zijn terugkomst, dan zullen we ook anderen, die hetzelfde geloven, erkennen en ook moeten erkennen. Samen lopen we op dezelfde weg, als één familie, in de zelfde richting, naar hetzelfde doel. We zijn niet hetzelfde nee, dat niet. Maar we mogen van elkaar leren, van elkaar houden, elkaar steunen en indien nodig ook proberen te vermanen of corrigeren.

Dat kruis, ooit, bedoeld, gepland, was onze redding. Maar dat kruis, bewust, vast en zeker, is er ook nu nog om elkaar te bestuiven, te bevruchten, op te bouwen, in afhankelijkheid te leren opzien naar omhoog, waar onze hulp vandaan komt.

Gelukkig dat er verschillen zijn. Mooi dat er eenheid is. Gegeven. Christus zelf bad er om tot zijn Vader.

Wie zijn wij dat we dat zouden durven weigeren? Om er over te gaan praten. Je bent al één. Dat moet je accepteren. Dat moet je doen. Elke dag.

Laten we meer samen bidden. Samen zwijgen. Beschaamd. Beteuterd. Ontvankelijk. Wat wij niet kunnen, kan Hij die ons vrienden noemt. Daar, en alleen daar, ligt onze hoop.

Maar dan nog. Bidden heeft altijd gevolgen. Bidden geeft beweging. Handen gevouwen gaat in één vloeiende beweging over naar handen uit de mouwen. Want het doel is niet samenklonteren, maar het zoutvat uit, de wereld in. Het zou zomaar kunnen dat je aan de arbeid moet. Iedereen mag het weten.

Want de velden zijn wit, de oogst is groot, maar de arbeiders zijn weinig.


Ja, ik geloof in kruisbestuiving.

Span u in om door de samenbindende kracht van de vrede de eenheid te bewaren die de Geest u geeft: één lichaam en één geest, zoals u één hoop hebt op grond van uw roeping, één Heer, één geloof, één doop, één God en Vader van allen, die boven allen, door allen en in allen is. (Efeze 4:1-6)