Wonder (2)

'Bij mensen is dat mogelijk, maar bij God zijn alle dingen mogelijk.' (Matth. 19 : 26)

We gaan verder met het beschouwen van het 'wonder'. Van een afstandje bekijken en analyseren, maar ook op een open en ontvangende manier accepteren van dat wonder. Want een wonder moet je ook als zodanig herkennen, wil het iets voor je betekenen. Voor je de Afzender van dat wonder begint te vermoeden. Voor je erkenning geeft aan de Schepper van dat wonderlijke leven. Het moet tot je doordringen. Een diep besef moet zich van je meester maken.

Het verrassende is namelijk, dat het wonder zich vaak als 'gewoon' presenteert, of anders gezegd dat wij het accepteren als 'gewoon', omdat het namelijk altijd al zo gegaan is. De geschiedenis duidt erop dat er in wezen niet veel is veranderd in het bestaan van het menselijk lichaam, de stand van de hemellichamen, ons eco-systeem, of welk ander systeem dan ook wat om ons bestaan heen draait. Dus vinden we dat het zo 'hoort'.

En daarom denken velen dat God los verkrijgbaar geworden is. Of je nu wel of niet in Hem gelooft, de aarde blijft toch wel draaien, wij blijven toch wel bewegen en doorademen. Zelfs al zou Hij bestaan, dan is Hij een afstandelijke God, want we kunnen Hem niet zien en niet ervaren. Getuigenissen dat Hij wel van Zich laat horen, verhalen van mensen die Hem ervaren hebben, een groot Boek vol met geschiedenissen van ontmoetingen die mensen met Hem hebben gehad, "ach ja, ieder zijn waarheid, maar ik heb daar niets mee".

Wetenschappers buigen zich het hoofd over de ontstaansgeschiedenis van de wereld, van het heelal, van het leven op aarde. En ze zijn zeker vergevorderd, elke dag worden er nieuwe ontdekkingen gedaan, de toren van Babel wordt steen voor steen steeds hoger. Ieder op zijn hele kleine, zeer gespecialiseerde deelgebiedje, graaft steeds dieper. Inmiddels zitten we op nano-niveau. Nieuwe werelden open zich weer. Onze denkbeelden passen zich navenant aan.

Meten is weten in de wetenschappelijke wereld, maar helaas, ook daar worden nogal wat ideële uitspraken gedaan of vooronderstellingen geuit, die niet wetenschappelijk zijn te onderbouwen. Hoe anders moet je het uitleggen dat zij durven te stellen dat er geen God is?

Hoezo? Omdat zij Hem niet gezien hebben? Omdat Hij niet te meten en te registreren is, niet logisch te verklaren, niet past binnen hun beperkte, materiële denkramen? Zegt dat iets over God of over die denkramen?



Is ons knappe, onnavolgbare, maar toch ook ten diepste zeer beperkte verstand de graadmeter voor alle kennis? Is logica het onderzoeksmiddel bij uitstek om, ik noem maar wat, liefde te onderzoeken? Is een gedachte meetbaar? Wat weten psychologen nou feitelijk meer dan dat een mens gevoelens heeft en dat die kunnen doorwerken in het lichaam? Hebben we al ontdekt waar het leven vandaan komt? Hoe iets uit niets kan ontstaan? We hebben inmiddels aardig inzicht hoe celdeling werkt, wat er allemaal gebeurt als er een eicel en zaadcel samensmelten tot een nieuw individu, hoe elke cel alle 'kennis' in zich heeft om later uit te groeien tot een oogcel dan wel een dikkedarmcel, maar hoe geest en materie samenkomen, samensmelten en wanneer dat precies begint, de knapste kop kan het niet zeggen ...

Zo ben  ik weer bij mijn te bestuderen onderwerp gekomen. Want het gaat nog steeds over wonderen. En wat kan een hedendaagse wetenschapper met een wonder? Niets. Helemaal niets. Hij heeft de regels, de wetten, de wetmatigheden, de constanten, de maten en getallen bestudeerd. Hij heeft alle ziektebeelden tot zich genomen, inclusief alle bijbehorende kenmerken ervan, om, zodra zich iemand bij hem meldt, aan de hand van die kenmerken een juiste diagnose te kunnen stellen. Hij heeft alle kennis die er te vinden is in oude leerboeken tot aan de meest recente ontdekkingen, met groot geduld en langdurige volharding, zich eigen gemaakt en daarop bouwt hij voort, zijn eigen bouwsels op andermans fundament, en daarna extrapolerend naar nog grotere hoogten. En toch blijven het allemaal maar superspecialisten, in de zin dat ze van één klein aspect een heleboel weten, maar niet genoeg kennis en overzicht in huis hebben om al die specialismen aanéén te smeden tot een allesomvattend werkelijkheidsbeeld.

Is het wel te vatten? Kunnen wij God wel narekenen? Is Hij niet gewoon te groot voor ons niveau, onbevattelijk, onmeetbaar, onnavolbaar, onverklaarbaar? Hij past sowieso niet in ons beperkte kader van ruimte en tijd. Daar zitten namelijk grenzen aan, vanuit onze kant gezien. Maar Hij staat daar helemaal buiten.

Goed, er gebeurt een wonder. We lezen ze in de Bijbel, door heel de Bijbel heen, maar Jezus spande de kroon. Dat kan niet, zegt de wetenschapper, een wonder is wetenschappelijk niet aannemelijk te maken. Want het kan niet herhaald en gemeten worden. En zeker niet in laboratoriumomstandigheden. Maar er is ook nog zoiets als juridisch bewijs. Uit de mond van enkele getuigen doet een rechter in ons rechtssysteem ook een uitspraak over het waarheidsgehalte. En recht is ook een wetenschap. Alleen van een andere orde.

Ook in boeken, door de eeuwen heen geschreven, zijn veel getuigenissen te vinden van wonderen die gebeurd zijn in mensenlevens. Met name genezingen scoren daarbij hoog. Ook vandaag de dag zijn er mensen die er uit de eerste hand over kunnen vertellen. Laten we het in ieder geval niet bagatelliseren, je mag natuurlijk best kritisch zijn, sommige dingen moet je zelfs met een korreltje zout nemen. Maar dan nog blijven er genoeg wel gedocumenteerde en van juridisch bewijs voorziene wonderen over. De vraag is: willen we erin geloven? Durven we het aan? Zou het eventueel kunnen dat ...? En wat betekent dat dan?

Ik moet eerlijk bekennen dat ik me ook altijd een beetje op een afstand hou. Eerst de kat uit de boom kijken.  Is er geen andere verklaring voor? Blijft het, zo'n genezing bijvoorbeeld? Zou er iets zijn dat op een andere verklaring kan duiden?

En hij verrichtte daar niet veel wonderen, vanwege hun ongeloof. (Matth. 13 : 58)

En toch geloof ik wel degelijk in wonderen. Waarom? Wat is een wonder eigenlijk? Kort gezegd is een wonder iets wat afwijkt van het gewone, bekende, alledaagse. Het past niet in het wetmatige karakter van de dingen die we weten. Het is anders dan normaal, wat volgens de regels van de zorgvuldig opgebouwde en nagerekende systemen 'normaal' zou horen te heten.

Maar, de God die de wetmatigheden schiep, waardoor wij allemaal bestaan kunnen en blijven leven in het hier en nu, zou die niet af kunnen wijken van Zijn eigen wetten? Degene die de wet maakt, kan hem toch ook opheffen? Zo moeilijk is dat niet voor zo'n Almachtige Schepper, toch? Een fluitje van een cent. Een handomdraai. Een ademtocht. Als Hij niets schept uit iets, als Hij orde schept in chaos, als Hij een Redder in de gebrokenheid laat dalen, diep, diep naar ons overbuigend, zou Zijn hand dan niet in staat zijn om linksaf te draaien in plaats van rechtsaf? Naar boven in plaats van naar beneden? Naar buiten in plaats van naar binnen?

We hebben een God die wonderen doet. Ontegenzeggelijk. Maar ik ben bang dat er weinig mensen meer in wonderen geloven. De vraag is of ze dan nog wel in God geloven. Dat is een boude uitspraak, dat besef ik, maar ik reken mezelf er ook maar onder.

Want, ik zeg dat natuurlijk ook niet zomaar, ik lees in de Bijbel uitspraken die ik totaal niet kan rijmen met onze dagelijkse werkelijkheid. Jezus met name, zegt dingen, waarbij ik me dikwijls achter de oren moet krabben. Geloof ik dat wel? Geldt dat nu nog? En zo ja, waarom zie ik daar dan niets van?

Alles is mogelijk, voor wie gelooft. (Markus 9 : 23) 

Hij antwoordde: ‘Vanwege jullie gebrek aan geloof. Ik verzeker jullie: als jullie geloof hebben als een mosterdzaadje, dan zullen jullie tegen die berg zeggen: “Verplaats je van hier naar daar!” en dan zal hij zich verplaatsen. Niets zal voor jullie onmogelijk zijn.’ (Matth. 17 : 20)

Dat is best even schrikken, of niet? Durf je dat te geloven? Misschien nog wel prikkelender is de vraag: durf je het ook toe te passen?

Gaat het er dan om of ik zo'n sterk geloof heb? Of ik een krachtige, rotsvaste gelovige ben? Ik denk het niet. Wij hebben geen kracht in onszelf, we hebben geen toverstokjes en geen wondermiddelen. Maar de vraag is wel of we het van God verwachten. Dat hij het kan, zeker. Dat geloven we. Maar dat Hij het ook doet, hier, nu, geloven we dat ook, hier en nu?

Ooit heb ik ergens een uitspraak gelezen, die bij me is blijven hangen. Ik weet niet van wie hij is, maar hij past heel goed in dit verband.

Niet een sterk geloof  in een zwakke brug, maar een zwak geloof in een sterke brug brengt je naar de overkant.

Ik weet best dat er vragen zijn, ik weet ook dat je geen wonderen kunt doen door op een knopje te drukken, ik weet ook hoe mensen in hun radeloosheid hun verwachtingen op mensen kunnen stellen, die dat vervolgens niet waar kunnen maken, en al zeker niet kunnen garanderen. Ik weet dat er zelfs misbruik gemaakt wordt van goedgelovige mensen.

Maar God belooft het wel. Aan Zijn discipelen. Maar ook aan ons. Dat moet ons wat te zeggen hebben. Dat we beneden onze stand leven. Dat onze verwachtingen teveel op het hier en nu gebaseerd zijn. Dat we te vast zitten in de wetten en de wetmatigheden van al onze systemen waar we op zijn gaan vertrouwen. We zijn geen haar beter dan de atheïstische wetenschappers die God buiten hun theorieën sluiten, als we dat zelf in praktische zin ook doen. Als we ziek zijn gaan we naar de dokter, toch? We durven niet te dansen, omdat de wet van de zwaartekracht ons tegenhoudt. We dromen over vliegen, maar durven we het ook in ons werkelijke leven te doen? Hebben we het lef om uit onze comfort-zone te stappen, in blind vertrouwen de woestijn in te gaan en daar te wachten op dat wat God van ons vraagt? Alle, werkelijk alle overbodige ballast los te laten, en een sprong in het diepe te wagen? Op hoop tegen hoop?

Ik maak geen verwijten, ik stel vragen, ook naar mezelf. De laatste tijd heb ik van een aantal mensen verhalen gehoord, die smachten om los te breken uit de gevestigde orde, de beklemmende systemen, de wetten en regeltjes die we als mens heel snel zelf kunnen maken, waar God helemaal  niets mee te maken heeft, en waar we God zeker niet in op kunnen sluiten. Ook verhalen van mensen, die het gewaagd hebben om een stap in geloof te maken en daar niet onbeschaamd bij zijn gebleven. Wat een wonderen, als je maar durft.

God kan pas helpen als wij aan het eind van ons latijn zijn, dat is het probleem. Zolang wij zelf de touwtjes nog in handen hebben, de regie denken te kunnen houden, kan God niets met ons beginnen. We zijn vervuld van verlangen naar veiligheid, herkenbaarheid, zekerheid en dat houdt ons van God vandaan. Maar wie geeft er nou veiligheid, zekerheid en een vaste Toekomst? God Zelf toch? Contradictio in terminus. Maakt niet uit wat voor omstandigheden, maar waar kunnen we beter terecht dan bij Hem?

Even terug  naar de Bijbel, een bekende geschiedenis. Over Petrus en over Jezus. Midden in de storm.

Tegen het einde van de nacht kwam hij naar hen toe, lopend over het meer. Toen de leerlingen hem op het meer zagen lopen, raakten ze in paniek. Ze riepen: ‘Een spook!’ en schreeuwden het uit van angst. Meteen sprak Jezus hen aan: ‘Blijf kalm! Ik ben het, wees niet bang!’ Petrus antwoordde: ‘Heer, als u het bent, zeg me dan dat ik over het water naar u toe moet komen.’ Hij zei: ‘Kom!’ Petrus stapte uit de boot en liep over het water naar Jezus toe. Maar toen hij voelde hoe sterk de wind was, werd hij bang. Hij begon te zinken en schreeuwde het uit: ‘Heer, red me!’ Meteen strekte Jezus zijn hand uit, hij greep hem vast en zei: ‘Kleingelovige, waarom heb je getwijfeld?’ Toen ze in de boot stapten, ging de wind liggen. In de boot bogen de anderen zich voor hem neer en zeiden: ‘U bent werkelijk Gods Zoon!’ (Matth. 14 : 25-33)

Er is een geloof, dat God het kan. Er is een geloofsstap, de boot uit, het water op. Het kan dus. Het wonder bestaat. Maar, inderdaad, de wetmatigheid, het systeem van wind en water bestaat ook. De theorie en de praktijk van de zwaartekracht en drijfvermogen.

Waar geloof ik in? Waar geloof jij in?

In wonderen en in systemen, natuurlijk, ze bestaan allebei. God heeft ze beide gemaakt. Ze hebben allebei waarde. In het dagelijks leven. In het geestelijk leven. Het is goed om met beide benen op de vaste grond te lopen, desnoods in de modder.

Maar om in wonderen te geloven, moet je soms een andere stap durven nemen, een onbekende toekomst, een onzekere uitkomst tegemoet. In het donker van de nacht vertrouwen op het Licht. Wandelend op de golven, maar met je ogen gericht op Jezus. Met je hoofd in de hemel. Met je hart vol van liefde.

Met lege handen, dat wel. Niets om aan vast te houden. Maar er is wel Houvast. Basisvertrouwen. Een Vertrouwensbasis.

Is dit een onbereikbaar Ideaal? Een Illusie waar je vergeefs achteraan jaagt? Een droom van verlangen om ooit te kunnen vliegen? Is het een Brug te ver?

Is het een wonder om in een wonder te geloven? Of, liever gezegd, in een God die wonderen doet?

U bent groot, u doet wonderen, u alleen bent God. (Psalm 86 : 10)

Ik geeft eerlijk toe dat ik meer vragen stel dan beantwoord. Maar is het ook niet goed om af en toe eens gepikkeld te worden in onze gezapigheid, onze systeemvastheid, ons laag-bij-de-grondse verwachtingspatroon, in onze nuchterheid, onze schuchterheid, onze redelijkheid?