Open brief aan alle kerkmensen

Als je van jongs af aan verhalen hoort vertellen uit de Bijbel, als je je hele leven al in de kerk zit en dus inmiddels al honderden preken hebt gehoord, als je een christelijke of reformatorische of Nederlandse krant leest, als je in je boekenkast alleen maar christelijke boeken hebt staan, en die ook nog bijna allemaal hebt gelezen …

... dan zou het zomaar kunnen dat je zo vertrouwd bent geraakt met Bijbelse taal, het christelijke jargon, de bekende boodschap …

… dat in feite de kern van de Bijbelse boodschap niet meer tot je doordringt.

Een lange, kromme openingszin, ik geef het toe. Enige toelichting is daarom nodig. Wat ik bedoel te zeggen is dat wij zo vertrouwd zijn geraakt met het horen van de taal van de Bijbel, dat we ons niet meer realiseren hoe die voor ons bekende en vertrouwde woorden overkomen bij iemand die niet in onze kringen is opgegroeid. Die helemaal blank enkele woorden opvangt, die voor ons zo gewoon zijn.  Niks gesneden koek dus.

Het kan zomaar gebeuren, dat, als we in een christelijk gezin zijn opgegroeid, alleen maar kerkgangers in de familie hebben en zelfs een werkkring hebben die bijna alleen maar bestaat uit christenen, dat we dan geen flauw benul hebben hoe een buitenstaander tegen ons wereldje en ons ‘jargon’ aankijkt. Of de boodschap wel tot hem of haar doordringt. En dus kunnen we ons dan ook niet verplaatsen in die ander. Als we eerlijk zijn tenminste.

Zelfs durf ik nog wel een stapje verder te gaan. Het kan zo zijn dat we met de Bijbel in de hand, op de kerkbank en aan tafel zijn opgegroeid, dat we trouwe ‘volgers’ zijn van zeer rechtzinnige predikanten, die zeker zeven jaar intensief in de Bijbel hebben gestudeerd, en dat we toch een zeer eenzijdige blik op de kern van de Bijbel hebben meegekregen.

Want de Bijbel staat vol goede dingen, de boodschap is radicaal en actueel, allesomvattend. Maar het is geen theologie. Geen theorie. Er staat geen systeem in, geen leidraad, geen samenvatting van het leven. Geen visie op de moderne maatschappij. Maar zeker ook niet een oproep tot het vormen van zuilen, het opzoeken van het isolement, het bouwen van muren, het verdelen van de wereldbevolking in zij die er ‘zijn’ en zij die ‘buiten staan’. De antithese tussen kerk en wereld. Het is zelfs op Bijbelse gronden aanvechtbaar om over anderen te oordelen. En toch gebeurt het. Te vaak. Te hard. Te onnadenkend. Te zondig voor woorden. Zelfs zonder woorden. Door minzame blikken. Door mijding. Links laten liggen. Van mensen. Mensen als God schepselen.

Nee, de Bijbel toont hoe God zich in de geschiedenis van de mensheid kenbaar heeft gemaakt, is juist de neerslag van de ontmoetingen die schijnbaar willekeurige en niet altijd ‘keurige’ mensen met God gehad hebben, en hoe zo’n ervaring die mensen dan weer veranderd heeft. De Bijbel gaat over relaties, liefde, bewogenheid, navolging, genade. En dat is geen systeem, dat is geen wet, geen multiple choice enquête die je in kunt vullen. Dat is geen boodschap die vrijblijvend is, waarbij je zondag aan zondag in je kerkbank kunt blijven zitten, met je armen over elkaar, en die je dan na de dienst kunt wegspoelen met een kop koffie.

Wat ik daarom zou willen voorstellen aan alle kerkmensen is om alle overbodige ballast eens overboord te gooien, al is het maar tijdelijk, en terug te keren naar de kern. Wat is nu wat God van ons wil? Dat is de centrale vraag waar we best eens over mogen nadenken. Alleen , ieder voor zich, maar ook met zijn allen.

Hoe doe je dat dan? Heel eenvoudig beginnen. Gooi alle boeken aan de kant, alle blaadjes, alle kranten, alle tijdschriften ‘uit eigen kring’. En ga de Bijbel lezen. Niet die ene tekst, waar al tientallen keren uit gepreekt is, maar helemaal, achter elkaar door. Daar ben je even mee bezig. Ja, en? Als je hardop zou lezen heb je ruim tachtig uur nodig. Wat is dat nou op een mensenleven? Probeer er onbevangen naar te kijken, alle aangeleerde uitleggingen opzij te zetten, doe alsof je voor het eerst dit boek, deze boodschap van God leest. Speciaal voor jou geschreven.

Maak aantekeningen. Onderstreep. Zet uitroeptekens. Vraagtekens. Lees en herlees. Bepeins. Mediteer. En, niet te vergeten, bid tot God. Telkens weer, telkens opnieuw. Bid om wijsheid, inzicht. Open je hart en je verstand.  Vraag de Geest van God in je hart te komen.

Wil je dat? Kun je dat? Niet te snel ja zeggen …

Uit je denkraam stappen, je referentiekader opgeven, je opvoeding als een mantel afleggen. Zo ben je best naakt. En kwetsbaar. Je loopt het risico geraakt te worden …

Breek de muren af die je om je hart gebouwd hebt, je theorieën die kloppend gemaakt zijn, steen voor steen, boek voor boek. Open je handen. Neem en lees. Adem in en uit. Ogen dicht, ogen open.

Wie is God? Wat zegt God? Wat wil Hij? Wat wil Hij van mij?

Neem en lees. Herlees. Niet om het te snappen, te kennen, te begrijpen, in je hoofd te stampen. Maar om het te ondergaan. Om het door je heen te laten gaan. Om verandering te ondergaan.

Durf je dat aan? Nog steeds?

Het zou zomaar kunnen dat God je aanraakt. Niet door te spreken. Maar door te zwijgen. Je hart zal smelten als je zijn liefde door de letters heen proeft. De liefde tot zijn Woord zal aangewakkerd worden. Als een gloeiend kolenvuur. Het laat je niet meer los. Dat je dit nooit eerder gezien, gevoeld, ervaren hebt …

Het zou zomaar kunnen dat je in beweging komt. En dat kan ook consequenties hebben … vaste zekerheden zullen wegvallen. Je zult gaan botsen als jij in beweging komt, want de rest verandert niet. Niet zomaar. Je zult op tenen trappen. Je ogen zullen open gaan. Zullen dingen zien. Anders zien. Als je stem zal gaan spreken, zullen je woorden gewogen worden. Je daden zullen geoordeeld worden. Je nieuw herwonnen vrijheid zal niet passen in andere denkkaders.

Je wereld zal ruimer worden, je zult anderen ontmoeten. Je zult vragen gaan stellen. Je zult gaan luisteren. Je zult bewogen worden. Je gebeden worden anders. Concreter. Directer. Vuriger.

God verandert. Zo lijkt het voor jou. De mensen veranderen. Voor jouw gevoel. Omdat jij verandert bent. Je bent geen kerkmens, geen kerkganger meer. Maar een christen. Een volgeling van Jezus. Een discipel aan zijn voeten. Je blijft dus veranderen. Je komt dus voor verrassingen te staan. Blijf maar op Hem vertrouwen. Hij weet de weg. Altijd.

Het mag spannend zijn, het kan donker worden, het mag eenzaam lijken, het zal moeilijk worden, zeker weten. Maar Hij is bij je. Altijd. Tot het eind van de wereld. Het begin van een nieuwe, veel betere, veel mooiere wereld. Geen tijd, maar eeuwigheid. Wat een perspectief …

Verrassend deze brief? Jazeker. Ook voor mij. Ik wilde heel iets anders gaan schrijven. Zelfs de titel was een andere dan er inmiddels bovenstaat. Ik zal hem zo nog een keer doorlezen. Doe jij dat ook?

Wil je ’kerkmens’ blijven? Of wil je meer, anders, beter, mooier, dieper, rijker, gezegender? Jij moet antwoord geven, niet ik. En je antwoord is niet aan mij. Er is Iemand die vreselijk veel om je geeft. En Hij wacht …  al zo lang.

Laat het in Gods naam tot je doordringen! Tot in het diepste plekje van je ziel. Hij is het waard. En jij bent het waard.