Gebrokenheid

In de rechterflank van de Hervormde kerk, waar ik ben opgegroeid, ligt alle nadruk in de preek meestal op de zonde van de mens. De zondigheid. De erfzonde. En als tegenhanger, aan het eind van de preek, ook de mogelijkheid van redding die er is in Jezus Christus, door het offer op Golgotha.

Nu wil ik daar niets aan afdoen, want het is natuurlijk de kern van de Bijbelse boodschap. Er is redding in het bloed van Christus, de Zoon van God. Maar de weg daaraan vooraf, die wordt natuurlijk wel heel nadrukkelijk uitgeplozen en uitgemeten. En als dat dan ook nog vrijwel elke zondag het geval is, dan gaat dat, bij mij althans, op den duur mijn ene oor in en mijn andere weer uit. Het wordt een steeds weer herhaald refrein dat je niet meer raakt. En het is ook nog eenzijdig. Bovendien, als er al teveel nadruk gelegd wordt op het feit dat je niets goed kan doen, werkt dat al heel snel vrijblijvendheid in de hand. Ik doe toch niets goed, waarom zou ik dan überhaupt nog iets doen. Daarnaast is het voor sommige mensen moeilijk onderscheid te maken tussen je psychische 'zelfvertrouwen' en je geestelijke 'zondigheid'. Een visie dus die somberheid kan bevorderen.

Bovendien, als ik de Bijbel lees, helemaal lees wel te verstaan, dan zie ik ook nog andere dingen langskomen, hele belangrijke levenslessen, waar ik dan maar weer heel zelden of bijna nooit over hoor preken. Dat is dan weer jammer, om het zacht uit te drukken.

Ik heb in mijn leven al heel wat boeken gelezen en zo krijg je langs andere kanalen de nodige extra informatie te verwerken en leer je ook veel van andere mensen en geloofsrichtingen. En als je een andere kerk binnenstapt zie je dat dingen ook anders kunnen. Je leert nog meer relativeren. Niet alleen de vorm, zoals de zang, de indeling van de dienst, de manier van bidden, andere mensen die een inbreng hebben. Maar zeker ook de inhoud. Ik heb veel van broeders en zusters geleerd, veel opgestoken van de inhoud van verschillende boeken met verschillende achtergronden.

Ik bleef kritisch, slikte niet alles voor zoete koek, hield afstand, observeerde, analyseerde. Maar ik sloeg het ook op. Zo leerde ik van anderen meer over het gebed, de aanbidding, geestelijke groei, de vruchten van het geloof, levensheiliging, de eer van God. Er zijn veel voorbeelden te noemen. En de ontmoeting met andere mensen levert ook veel leermomenten op. De belangrijkste les is dan dat niet iedereen hetzelfde is en daarom ook niet hetzelfde doet. Heel normaal toch ...?

Nu was er vanuit mijn eigen achterban ook regelmatig kritiek te horen op de 'anderen'. Soms terecht, maar vaak ook een karikatuur. Mensen kunnen elkaar heel makkelijk beoordelen, erger nog, veroordelen. Om heel kleine, onbelangrijke zaken.

Toch zag ik op den duur wel in, dat als tegenhanger van altijddurende somberheid, altijddurende vrolijkheid geen reëel alternatief is. Dat kan ook weer gemaakt zijn of in ieder geval zo overkomen. Tandpastaglimlach ... Suggestief misschien, maar ik ga even met grote stappen door mijn eigen ontwikkeling.

Wat ik overigens wel ervaar op bijvoorbeeld een praiseavond, is dat ik bewust mijn eigen geremdheid waarneem, als een erfenis uit mijn verleden. Je zult mij niet zien staan juichen of klappen, als is er vreugde in mijn hart. Ik vind het mooi om te zien als anderen dat kunnen, maar zelf ...?!

De laatste jaren gebruik ik zelf heel vaak het woord 'gebrokenheid' in mijn gebeden. En dat is illustratief voor mijn ontwikkeling. Je kunt niet in je zonden blijven zitten, met je armen over elkaar. Als je gelooft in Jezus, mag je weten dat die zonden vergeven zijn. Weg. In de zee van vergetelheid. Zo ver als het oosten verwijderd is van het westen. Je kunt ook niet in je aanbidding blijven staan, handen omhoog, in trance, hallelujah roepend. Even ja, natuurlijk. Broodnodig.

Maar er is meer. De wereld in. Naar je werk, je gezin, je familie. Naar mensen. Ontmoetingen aangaan. Echte relaties. Je geloof handen en voeten geven. Het geloof door de liefde werkende.

Hoe ouder je wordt, hoe meer je gaat ervaren dat elk huis zijn kruis heeft. Er is ziekte en pijn, er zijn zorgen en moeiten. Verdriet zelfs en rouw.

Huwelijksproblemen, ziekten en psychische problemen, ruzies met bekenden en dierbaren, kinderen die niet willen, worstelingen met homofiele gevoelens, sexuele uitspattingen, bekenden die de gevangenis inmoeten. Iedereen weet wel een voorbeeld te noemen. Dichtbij of verderaf in zijn eigen leven of in de familie- of vriendenkring.

Dat zijn wel de momenten waarop mensen tot de kern van hun bestaan worden gebracht. Alle overbodige franje gaat overboord. Er is maar één ding dat telt, het hier en nu, mijn situatie, mijn problemen en zorgen. Dit zijn ook nogal eens de momenten of perioden waar mensen heel sterk ervaren dat zij worstelen met het leven zelf. Existentiële levensvragen komen om de hoek kijken. Eenzaamheid wordt ervaren omdat men het gevoel heeft dat niemand hen begrijpt. En dus worstelt een mens in zo'n situatie ook vaak met zijn of haar vragen aan of over God. Is Hij er wel? Waarom moet dit mij treffen?

Ik noem dit alles maar de gebrokenheid van het leven. Een gevolg van de zonde in het Paradijs, ja. Bijkomend effect. Distels en doornen. Barensnood en hard werken voor je brood. Moeiten en verdriet. Ultieme straf: de dood. Liefde die wordt losgescheurd ...

En dit zijn ook de momenten waarop we er voor de ander kunnen en moeten zijn. Terzijde staan. Meelijden. Een kaartje, een hand op de schouder. Samen huilen. Praten als het strikt noodzakelijk is. Vooral luisteren, veel luisteren, telkens weer. Troosten door er te zijn, niet door te doen.

En dan natuurlijk bidden. Onderschat niet de kracht van gebed. Onderschat zeker niet de kracht van de Krachtige tot Wie je bidt. Hij kent de gebrokenheid van binnenuit. Van heel de wereld. Van ieder mens. Hij was erbij. Hij is er nog steeds bij. Zijn naam is Jahweh, Ik ben, Ik ben erbij. Zijn naam is Immanuel. God met ons. Hij droeg niet alleen de zonde, maar ook de gebrokenheid, op Golgotha. Hij draagt ook mij als ik gebroken ben. Hij verzamelt zelfs onze tranen in een fles ...

Kijk, dat geeft hoop, zelfs in verdriet. Dat is de basis van ons vertrouwen. Niet onze kracht, niet onze bezigheden, alles wat we hebben opgebouwd, zelfs niet onze familie, zelfs niet mijn eigen, binnenste, diepste ik. Maar Hij, het Lam, staande als geslacht, de Leeuw van Juda.

Dat is wat geloven met je doet. Het zet je leven op zijn kop. Je gaat anders denken. Maar het blijft niet bij denken. Het gaat ook om doen. Dabar. Woord èn daad. Er is nog genoeg te doen dus in deze gebroken wereld .... Laten we opstaan, want Hij is opgestaan!